Call us now:
Odliczałeś od PIT-u część odsetek w ramach przysługującej Ci ulgi odsetkowej od kredytu hipotecznego? Dowiedz się, co to oznacza w kontekście unieważnienia kredytu frankowego przez sąd. Sprawdź, kiedy musisz skorygować ulgę i zapłacić podatek, a kiedy uda się tego uniknąć.
Ulga odsetkowa – co to jest?
Ulga odsetkowa od kredytu hipotecznego pozwala odliczyć w rocznej deklaracji PIT część odsetek, które zostały zapłacone w ramach rat kredytowych. Dotyczy to jednak wyłącznie kredytów zaciągniętych w latach 2002-2006. Kredytobiorcy mogą korzystać z ulgi na zasadzie praw nabytych do końca 2027 roku, jeśli spełniają określone warunki, którymi są poniesienie kosztów na własne potrzeby mieszkaniowe oraz posiadanie dokumentacji wydatków.
Odliczenie dotyczy odsetek od kredytów, które były przeznaczane na budowę domu, zakup mieszkania, rozbudowę i nadbudowę domu, wniesienie wkładu do spółdzielni mieszkaniowe oraz kredytów refinansowych do limitu 374 290 PLN w 2024 roku.
Ulga odsetkowa a unieważnienie kredytu
Kwestia ulgi odsetkowej nieco komplikuje się w przypadku unieważnionych umów kredytów frankowych. Wskutek unieważnienia kredytu CHF przez sąd bank musi zwrócić klientowi wszystkie środki wpłacone na konto banku w wykonaniu nieistniejącej umowy kredytu – tj. zarówno w zakresie spłaconego kapitału jak i odsetek. . Następnie kredytobiorca zwraca bankowi wyłącznie kwotę udzielonego kredytu.
Jeśli jednak odsetki były odliczane w ramach ulgi odsetkowej, oznacza to, że kwota stanowiąca sumę odsetek zwróconych przez bank stanowi dochód podlegający opodatkowaniu. Wynika to z art. 45 ust. 3a ustawy o PIT, który mówi o tym, że jeśli kredytobiorca odliczył odsetki od dochodu, a następnie otrzymał zwrot całości lub części odliczonych kwot, to musi zwiększyć dochód o sumę uprzednio odliczonych kwot.
Dla wielu frankowiczów konieczność zapłacenia podatku od zwróconych odsetek może być zaskoczeniem. Dodatkowo, trzeba mieć na uwadze, że kwota podatku może być wysoka, tym wyższa, im dłużej korzystano z ulgi odsetkowej.
Ulga odsetkowa a kredyt we frankach – możliwe scenariusze
Powstanie obowiązku doliczenia do dochodu odzyskanych odsetek, które wcześniej zostały odliczone, zależne jest od indywidualnych okoliczności każdej sprawy. Scenariuszy jest kilka.
Zwrot odsetek w ramach ugody z bankiem
Mowa o sytuacji,w której spór frankowicza z bankiem kończy się podpisaniem ugody. Jeśli w warunkach ugody kredytobiorcy zostaną zwrócone odsetki, które zostały wcześniej odliczone w ramach ulgi, wówczas muszą one zostać potraktowane jako dochód podlegający opodatkowaniu.
Stwierdzenie nieważności umowy kredytu
Stwierdzenie nieważności umowy kredytowej w ostatnim czasie stanowi około 98% wyroków wydawanych przez sądy w sprawach frankowych. W tej sytuacji bank zwraca klientowi wszystkie środki wpłacone w ramach spłaty kredytu.
Konsekwencją unieważnienie umowy jest brak podstaw do płacenie odsetek, które z kolei były odliczane przez kredytobiorcę na zasadzie ulgi odsetkowej. W efekcie odzyskane od banku odsetki automatycznie stają się dochodem podlegającym opodatkowaniu w roku, w którym nastąpiło rozliczenie z bankiem.
Brak podstaw do uzyskania ulgi odsetkowej
Powyższą sytuację można opisać również z innej perspektywy. Mianowicie – jeśli umowa zostaje uznana za nieważną, wówczas kredytobiorca nie ma podstaw do ubiegania się o ulgę. I choć zwroty z banku dokonywane w wykonaniu wyroków unieważniających umowy frankowe są pod kątem podatkowym traktowane neutralnie, to sytuacja zmienia się w momencie, kiedy nie było podstaw do zastosowania ulgi.
Ulga odsetkowa a przedawnienie
Artykuł 70 par. 1 Ordynacji podatkowej mówi o tym, że roszczenia podatkowe ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
Jednak według interpretacji Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej z 24 listopada 2023 roku w przypadku stwierdzenia nieważności kredytu frankowego w kwestii przedawnienia znaczenie ma nie moment rozliczenia ulgi, ale moment rozliczenia się z bankiem.
Oznacza to, że jeśli do rozliczenia z bankiem doszło w 2024 roku, to zobowiązanie podatkowe przedawni się dopiero w z końcem 2030 roku.
Dlaczego fiskus nie zaniecha poboru podatku?
Przychody wygenerowane z racji umorzenia spłaty kredytu są zwolnione z podatku zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów o zaniechaniu poboru podatku od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym na cele mieszkaniowe. Jeśli zatem doszło do zawarcia z bankiem ugody, to zgodnie z tym rozporządzeniem Urząd Skarbowy nie pobiera podatku od umorzonych wierzytelności – dotyczy to zarówno kapitału, jak i odsetek.
Nie dotyczy to jednak odsetek, które zostały odliczone w ramach ulgi. W tej sytuacji kredytobiorca korzystałby bowiem z podwójnej ulgi:
- poprzez odliczenie odsetek w ramach ulgi odsetkowej;
- z racji niezapłacenia podatku od umorzonych wierzytelności zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem.
Kiedy można uniknąć skorygowania ulgi odsetkowej?
Unieważnienie umowy kredytowej wiąże się z koniecznością skorygowania ulgi odsetkowej i zapłacenia odpowiedniej kwoty podatku za rok, w którym doszło do rozliczenia z bankiem. Wynika to z opisanych wyżej regulacji.
Na skorygowanie ulgi mogą liczyć kredytobiorcy, którzy podpisali z bankiem ugodę pozasądową. Jednak zależy to oczywiście od tego, w jaki sposób ugoda została sformułowana.
Ulga odsetkowa nie będzie wymagała korekty w przypadku ugód, w których banki zwracają tylko kapitał, ale nie zwracają odsetek. Warto jednak pamiętać o tym, że podczas podpisywania ugody banki nie mają obowiązku informować klientów o konieczności zwrotu korzyści odsetkowej. Dlatego prawna pomoc frankowiczom jest w tym momencie kluczowa dla ukształtowania korzystnej zasady rozliczenia z bankiem.
Jednocześnie podkreślenia wymaga, że banki konstruują ugody przede wszystkim z myślą o własnej korzyści. Dlatego pomimo potencjalnej konieczności skorygowania ulgi i zapłacenia podatku od odzyskanych odsetek ostatecznie znacznie korzystniejsze dla frankowiczów może okazać się unieważnienie umowy kredytu we frankach przez sąd.
