Call us now:
W artykule przyglądamy się obowiązującym obecnie przepisom i tłumaczymy, kiedy można uzyskać zwolnienie od podatku PIT za korzyść z ugody frankowej, a kiedy konieczne będzie jego zapłacenie. Z lektury dowiesz się także, czy ugoda frankowa to korzystne rozwiązanie i kiedy lepiej zdecydować się na kontynuowanie sprawy frankowej w sądzie.
Czym jest ugoda frankowa?
Ugoda frankowa to formalne porozumienie zawierane pomiędzy kredytobiorcą a bankiem w celu uregulowania zobowiązań wynikających z kredytu powiązanego z frankiem szwajcarskim. Jej głównym założeniem jest zakończenie sporu, który wynika z zastosowania przez bank abuzywnych zapisów w umowie kredytu. Rozwiązania oferowane w ugodach różnią się w zależności od banku i sytuacji kredytobiorcy, ale najczęściej obejmują:
- przeliczenie kredytu tak jakby od początku był zawarty w złotych w oparciu o wskaźnik Wibor;
- odfrankowienie kredytu, czyli potraktowanie kredytu tak jakby nigdy nie był on powiązany z kursem CHF;
- częściowe umorzenie zadłużenia, czyli zmniejszenie kwoty kapitału;
- umorzenie całego zadłużenia i zwrot części nadpłaconych rat.
Każdy z tych wariantów może przynieść kredytobiorcy ulgę finansową. Należy jednak pamiętać, że korzyści wynikające z ugody frankowej zawsze są niższe niż te, które można uzyskać w wyniku unieważnienia umowy kredytu przez sąd. Ponadto, zawarcie ugody może skutkować obowiązkiem podatkowym po stronie kredytobiorcy, podczas gdy wygrana w sądzie nie generuje takiego obciążenia podatkowego.
Ugoda frankowa a opodatkowanie – czy zawsze mamy do czynienia z przychodem?
Zawarcie ugody frankowej może skutkować powstaniem przychodu podatkowego po stronie kredytobiorcy. W zależności od treści ugody oraz rodzaju świadczeń otrzymywanych od banku, skutki podatkowe mogą się znacząco różnić.
W sytuacji, gdy ugoda przewiduje umorzenie części zobowiązania kredytowego lub przeliczenie kredytu na złotówki z jednoczesnym rozliczeniem różnic kursowych, organy podatkowe mogą uznać, że kredytobiorca uzyskuje konkretną, wymierną korzyść finansową. W takich przypadkach zazwyczaj dochodzi do powstania przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, co oznacza, że uzyskane świadczenie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Nie oznacza to jednak, że każda ugoda skutkuje powstaniem przychodu. W praktyce organy podatkowe różnie interpretują poszczególne przypadki. Jeżeli z treści ugody jasno wynika, że bank dokonuje zwrotu świadczeń nienależnych – np. nadpłaconych rat – nie dochodzi do realnego przysporzenia majątkowego po stronie kredytobiorcy. Taki zwrot nie stanowi nowego dochodu, lecz przywrócenie stanu zgodnego z prawem, a więc nie mieści się w definicji przychodu podatkowego. Ryzyko podatku od wypłacanych w ramach ugody kwot jest natomiast realne w sytuacji, gdy z ugody nie wynika, że bank dokonuje zwrotu uiszczonych świadczeń, tylko wypłaca jakąś ustaloną kwotę (często określaną jako kwota dodatkowa).
Warto podkreślić, że ocena skutków podatkowych zależy w dużej mierze od sposobu sformułowania ugody oraz od rodzaju świadczeń przekazywanych przez bank. Z tego względu każdą sprawę należy analizować indywidualnie.
Kto może skorzystać ze zwolnienia od podatku?
W sytuacjach, w których ugoda skutkuje umorzeniem zobowiązania kredytowego, istnieje możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. W tym celu kredytobiorca musi łącznie spełnić następujące warunki:
- być osobą fizyczną;
- posiadać kredyt hipoteczny zabezpieczony hipoteką, zaciągnięty przed 15 stycznia 2015 r.;
- przeznaczyć kredyt na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, służącej zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych (a nie np. celom inwestycyjnym);
- nie korzystać wcześniej ze zwolnienia na podstawie tego rozporządzenia – ulga przysługuje jednorazowo;
- złożyć oświadczenie potwierdzające spełnienie wszystkich przesłanek określonych w rozporządzeniu.
W przypadku spełnienia przesłanek przewidzianych w rozporządzeniu, kredytobiorca może złożyć bankowi stosowne oświadczenie. W takiej sytuacji bank nie powinien wystawiać informacji PIT-11, a całe zdarzenie (np. umorzenie części kredytu) pozostaje neutralne na gruncie podatku dochodowego.
Jeśli jednak kredytobiorca nie złoży oświadczenia – np. z powodu braku pewności co do spełnienia wymagań – bank sporządza informację PIT-11, w której wykazuje wartość umorzonego zobowiązania jako przychód z innych źródeł. W takiej sytuacji kredytobiorca ma dwie opcje:
- uznać wykazany przychód i rozliczyć go w rocznym zeznaniu według skali podatkowej;
- lub – jeśli w późniejszym czasie potwierdzi, że spełnia warunki rozporządzenia – skorygować swoje zeznanie roczne, wyłączając umorzenie z opodatkowania i ubiegając się o zwrot nadpłaty podatku.
Zasady stosowania zwolnienia – inwestycja mieszkaniowa
Warunkiem zastosowania przepisów przywołanego rozporządzenia jest zaciągnięcie kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Jeżeli celem kredytu były również inne wydatki, zwolnienie znajduje zastosowanie tylko do określonej części (tej, która dotyczy jednej inwestycji mieszkaniowej.
Pojęcie „jedna inwestycja mieszkaniowa” oznacza zakup mający na celu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego (lub kilku gospodarstw, które wspólnie zajmują jeden budynek mieszkalny, pod warunkiem, że co najmniej jedna osoba z każdego gospodarstwa jest z I grupy podatkowej). Nie jest wymagane, aby kredytobiorca nie posiadał już mieszkania czy domu. Ważne, by umowa kredytowa była zawarta w celu realizacji potrzeb mieszkaniowych, a nie inwestycyjnych. Zmiana przeznaczenia nieruchomości po zakupie (np. wynajem) nie uchyla prawa do zwolnienia podatkowego.
Czy ugoda frankowa jest korzystna?
Ugoda frankowa jest rozwiązaniem, które zabezpiecza przede wszystkim interes banku, dlatego dla kredytobiorców zazwyczaj o wiele korzystniejszym rozwiązaniem może okazać się unieważnienie umowy frankowej przez sąd. Rozwiązania stosowane przez banki w ugodach zazwyczaj zapewniają im minimalizację strat i utrzymanie części korzyści wynikających z pierwotnych umów, podczas gdy kredytobiorcy rezygnują z dochodzenia roszczeń, jakie byłyby możliwe do uzyskania w sądzie.
Ugoda może być rozważana w sytuacjach, gdy kredytobiorcy zależy na szybkim zakończeniu sporu zwłaszcza, gdy propozycja pojawia się na stosunkowo wczesnym etapie postępowania. Również wówczas należy mieć jednak świadomość, że korzyści z ugody frankowej rzadko dorównują korzyściom z wyroków unieważniających umowę.Każda decyzja dotycząca rozwiązania sporu frankowego z bankiem powinna być skonsultowana z doświadczoną kancelarią frankową. Adwokaci specjalizujący się w sprawach frankowych przeanalizują Twoją umowę kredytu i na podstawie znajdujących się w niej zapisów oraz dotychczasowego orzecznictwa sądów w podobnych sprawach zasugerują najkorzystniejsze rozwiązanie.
