Odfrankowienie kredytu – czy takie wyroki jeszcze zapadają?

Czy w sprawach kredytów frankowych sądy wciąż wydają orzeczenia o tzw. odfrankowieniu? W artykule tłumaczymy, dlaczego sprawy frankowe obecnie kończą się niemal zawsze unieważnieniem umowy.

Co oznacza odfrankowienie kredytu?

Tak zwane odfrankowienie kredytu było jedną z możliwości rozwiązania kwestii abuzywnych klauzul przeliczeniowych, które znajdowały się w umowach kredytów CHF. Polegało ono na wyeliminowaniu nieuczciwych zapisów i pozostawieniu pozostałych zapisów umowy w mocy. Oznaczało to, że kredyt był dalej traktowany jako kredyt udzielony w polskim złotym z oprocentowaniem LIBOR, a nie WIBOR.

W przypadku odfrankowienia kredytu przez sąd kredytobiorcy nie musieli dłużej martwić się rosnącym kursem franka szwajcarskiego, jednak wciąż byli zobowiązani do spłacania rat wraz z odsetkami. Bank zwracał jedynie część niesłusznie wpłaconych środków, wynikających z rosnącego kursu CHF.

Takie rozwiązanie nie było zgodne z  obowiązującym prawem unijnym, a dopuszczalność upadku umowy kredytu powiązanego z walutą obcą po wyeliminowaniu z niej niedozwolonych zapisów w licznych wyrokach potwierdził Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. 

Uchwała Sądu Najwyższego III CZP 6/21 z dnia 07.05.2021 r. – przełom w sprawie odfrankowiania kredytów

Uchwała Sądu Najwyższego III CZP 6/21 z dnia 07.05.2021 r. stanowi kolejny krok milowy frankowiczów w walce o utracone środki. SN uznał, że abuzywne zapisy w umowach frankowych są z mocy prawa już od początku bezskuteczne. Wykluczenie z umowy nieuczciwych klauzul waloryzacyjnych wiąże się z całkowitym jej upadkiem, ponieważ pozbawiona ich umowa nie nadaje się do wykonania. Tym samym, na podstawie teorii dwóch kondykcji strony powinny zwrócić sobie wzajemne świadczenia pieniężne.

Czy sądy wydają jeszcze wyroki o odfrankowieniu kredytów?

Praktyka pokazuje, że sądy powszechne w zdecydowanej większości przypadków stosują orzecznictwo SN (uchwała III CZP 6/21), w efekcie czego korzystne dla kredytobiorców wyroki w sprawach frankowych to de facto wyroki uznające umowy kredytu CHF za nieważne.

Choć w Polsce nie obowiązuje prawo precedensu, które zakłada, że orzeczenie jednego sądu przekłada się na orzeczenia innych sądów, to w praktyce wyroki wydane w podobnych sprawach są istotną wskazówką orzeczniczą i przywołuje się je na potwierdzenie określonej interpretacji przepisów.

Trzeba jednak podkreślić, że przywołana powyżej uchwała, to orzeczenie Sądu Najwyższego, któremu nadano moc zasady prawnej, a ta stanowi wyraźną wskazówkę dla sądów powszechnych co tego, jak postępować w podobnych sprawach. Rolą Sądu Najwyższego jest zapewnienie jednolitości orzecznictwa Sądów powszechnych, a zatem  sądy powszechne nie powinny całkowicie dowolnie podejmować decyzji orzeczniczych. Jest tak zwłaszcza wtedy, gdy dane zagadnienie prawne zostało już rozstrzygnięte przez Sąd Najwyższy.

Sędzia orzekł o odfrankowieniu – co dalej?

Pomimo, że sądy powszechne nie mają obecnie żadnych podstaw do utrzymywania w mocy umów kredytów frankowych zawierających abuzywne zapisy, to niekiedy wciąż można usłyszeć właśnie tego typu wyroki. Wynika to ze świadomego niestosowania się sędziów do orzecznictwa Sądu Najwyższego. Jakie możliwości mają wówczas frankowicze?

Od wyroków sądów I instancji przysługuje odwołanie. Nieliczne niekorzystne dla frankowiczów wyroki u w zdecydowanej większości przypadków są zmieniane na korzystne przez sądy II instancji na skutek rozpoznania apelacji kredytobiorcy.

Doświadczenie adwokatów specjalizujących się w sprawach frankowych ma kluczowe znaczenie dla prowadzenia sprawy. Nie należy obawiać się wejścia na drogę sądową przeciwko bankowi, podobnie jak nie należy obawiać się kwestionowania nie do końca korzystnego wyroku sądu I instancji Kolejne wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Sądu Najwyższego utorowały frankowiczom dość klarowną drogę do odzyskania środków utraconych wskutek stosowania przez banki abuzywnych klauzul w umowach kredytów CHF.